ขอนำบทถอดความจากการบรรยายของคุณหมอ นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ เรื่อง เลี้ยงลูกให้ได้ดีด้วย EF วันที่ 27 สิงหาคม 2560 มาเผยแพร่ที่นี่อีกครั้ง เผื่อว่าจะมีบุคลากรสำนักวิทยบริการผู้เป็นคุณพ่อคุณแม่มือใหม่ได้ผลัดหลงเข้ามาอ่าน จะได้เข้าใจถึงลักษณะกระบวนการเติบโตทางร่างกายและจิตใจของลูก ซึ่งเชื่อมโยงสัมพันธ์กับวิธีการเลี้ยงดูของพ่อแม่
ถอดความโดย แม่จิ๊บ, ภาพประกอบจากแฟนเพจ นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์
หากมีคนถามว่า ทำไมเด็กคนหนึ่งถึงไปได้ดีกว่าเด็กอีกคนหนึ่ง?
เพราะบันได 7 ขั้น
เด็กที่ได้รับการดูแลจากผู้ปกครองตามบันได 7 ขั้นและทำบันไดในแต่ละขั้นให้สมบูรณ์ ย่อมมีโอกาสจะประสบความสำเร็จในชีวิตมากกว่า
บันได 7 ขั้น มีดังนี้
1. แม่มีจริง object constancy ในช่วง 1 ขวบแรกของชีวิต แม่มอบความรัก อุ้มมาก ดูแลมากพอ แม่ก็จะมีจริง ประทับลงลึกถึงจิตใต้สำนึกของเด็ก แม้เมื่อเด็กโตขึ้น และแม่ไม่อยู่ด้วยกัน แต่แม่ก็ยังมีจริงในใจเสมอ
2. สายสัมพันธ์ attachment 1-3 ปีแรกของชีวิต ลูกจะยังไม่แยกตัวออกจากแม่โดยสมบูรณ์ เป็นช่วงเวลาที่จะพัฒนาสายสัมพันธ์ที่มองไม่เห็นด้วยตา แต่สื่อด้วยใจ ผ่านการเลี้ยงดู ให้เวลาดูแล กอดหอม อุ้ม เล่น มากพอ เด็กก็พร้อมที่จะสร้างตัวตนของตัวเองขึ้นมา เมื่ออายุ 2 ½ - 3 ขวบ จะเกิดกระบวนการแยกตัวเป็นบุคคลอิสระจากแม่ (ดังนั้น การแยกกับแม่ก่อน 3 ขวบ ทำให้เกิดแผลทางใจ)
3. ตัวตน self เข้าสู่ขวบปีที่ 3 เด็กจะแยกออกจากแม่โดยสมบูรณ์ แต่มีสายสัมพันธ์ที่สร้างไว้ในขั้นที่ 2 ผูกโยงจิตใจไว้ เป็นวัยที่เริ่ม “หนูทำได้ และหนูจะทำเอง” คือ autonomy & initiation ส่งเสริมขั้นนี้ด้วยการ ปล่อยให้ทำเอง ลองผิดลองถูกและเฝ้าดู
4. เซลฟ์เอสตีม self-esteem ช่วง 3-5 ขวบ เด็กปีนบันไดทีละขั้น ทีละขั้น แล้วจะทำสำเร็จครบทุกขั้น งานบางอย่างจึงอาจต้องซอยงานให้ละเอียดเพื่อให้เด็กเข้าใจและทำสำเร็จได้ทีละขั้น เช่นถูบ้าน ต้องเริ่มจากขั้นแรก เปิดน้ำใส่ถัง ไม้จุ่มน้ำ ถูลงพื้น ล้างไม้ บิดตาก ทำให้สำเร็จเป็นขั้นๆ สะสมความสำเร็จในสิ่งที่ตัวเองทำทุกวัน และได้รับความชื่นชมที่การกระทำที่สำเร็จนั้นทุกๆวัน จนเกิดเป็น self-esteem ปริมาณเวลาที่เราได้อยู่กับลูกสำคัญกว่าคุณภาพ เพราะ เราจะมีเวลามากขึ้น มองเห็นลูกชัดขึ้น ใจเย็นขึ้น รำคาญลูกยากขึ้น ชื่นชมลูกง่ายขึ้น
5. ควบคุมตนเอง self control 3-6 ขวบ มีความสามารถทำงาน หรือกิจกรรมที่ตัวเองชื่นชอบหรืออาจจะไม่ชื่นชอบจนสำเร็จ โดยไม่ถูกชักจูงไปทำอย่างอื่นจากสิ่งยั่วยุที่เข้ามา
6. Executive Function (EF) เป็นบันไดที่สำคัญที่ควรสร้างให้ได้ ภายใน 7 ปีแรกของชีวิต (เริ่มได้ตั้งแต่ 2-3 ขวบ) เพราะเด็กที่ได้รับการส่งเสริมให้มี EF ที่ดี จะมีโอกาสที่จะประสบความสุขและความสำเร็จในชีวิตได้
Executive Function (EF) คืออะไร
EF คือ ความสามารถระดับสูงของสมอง ที่ใช้ในการควบคุมความคิด อารมณ์ และ การกระทำเพื่อให้ไปถึงเป้าหมาย โดยที่เป้าหมายนั้นๆ ตั้งอยู่บนขีดจำกัดความสามารถของสมองแต่ละบุคคล ไม่เท่ากัน เป้าหมายของเด็กปกติกับเป้าหมายของเด็กพิเศษย่อมแตกต่างกัน ขอเพียงคุณพ่อ คุณแม่เปิดใจกว้างยอมรับและเข้าใจในสิ่งที่ลูกเป็น เชื่อมั่นว่าเด็กทุกคนพัฒนา EFได้ ในลู่วิ่งของตนเอง ก็มีโอกาสประสบความสำเร็จในชีวิตได้ทุกคน ตามศักยภาพของตนเอง
EF ที่ดี ประกอบไปด้วย
ดูแลตนเองได้
เอาตัวรอดได้
มีอนาคต
7. ทักษะศตวรรษที่21 (21st CSK) เมื่อเด็กผ่านบันไดทั้ง 6 ขั้น ใน 7 ปีแรก มี EF มี self-esteem ก็พร้อมที่จะเรียนรู้ทักษะศตวรรษที่ 21 ซึ่งเป็นบันไดขั้นต่อไป เพื่อให้เด็กสามารถอยู่ได้อย่างมีความสุขและมีคุณภาพในยุคศตวรรษที่ 21 ซึ่งแตกต่างจากยุคของพ่อแม่โดยสิ้นเชิง
หมายเหตุ: ตัวเลขอายุเหลื่อมกันได้ แบ่งเป็นชั้นเพื่อง่ายต่อการทำความเข้าใจ ในความเป็นจริงพัฒนาการทุกด้านเกิดตามลำดับในเวลาไล่เลี่ยกันแล้วเดินหน้าพร้อมกันด้วยความเร็วและความเร่งต่างกัน
ขอบคุณมา ณ ที่นี้ครับ
