การป้องกันและระงับอัคคีภัยเบื้องต้น/การอพยพหนีไฟ

การอบรมการป้องกันและระงับอัคคีภัยเบื้องต้น/การอพยพหนีไฟ ถือว่ามีความจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อให้เจ้าหน้าที่ได้มีความรู้เบื้องต้นและสามารถระงับเหตุที่เกิดจากไฟไหม้ได้เบื้องต้น  ประเภทต่าง ๆ ของไฟ เนื่องจากไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่ต่างกัน มีวิธีการและสารที่ได้ดับเพลิงแตกต่างกันออกไฟ การเลือกใช้ถังดับเพลิงจึงขึ้นอยู่กับสาเหตุการเกิดเพลิงไหม้นั่งเอง ซึ่งชนิดของไฟมีทั้งหมด 5 ประเภทดังนี้

ไฟประเภท A

เกิดจากการลุกไหม้ของวัสดุที่สามารถเป็นเชื้อเพลิงได้ทั่ว ๆ ไป เช่น กระดาษ ไม้ ผ้า ขยะแห้ง พลาสติกบางชนิด เป็นต้น การดับไฟประเภทนี้สามารถทำได้ด้วยการลดอุณหภูมิและใช้น้ำในการดับได้

ไฟประเภท B

ไฟที่เกิดจากการลุกไหม้ของของเหลว และก๊าซ เช่น น้ำมัน ยางมะตอย ของเหลวไวไฟ แอลกอฮอล์ ทินเนอร์ เนื่องจากเชื้อเพลิงของไฟประเภทนี้เป็นของเหลวและไหลในวงกว้างได้ ทำให้เกิดไฟลุกลามได้ง่าย สามารรถดับไฟได้อย่างการจำกัดออกซิเจน โดยใช้ผงเคมีแห้ง หรือโฟม

ไฟประเภท C

เป็นไฟประเภทเดียวที่ไม่ได้จำแนกด้วยชนิดของเชื้อเพลิง แต่แบ่งออกมาเนื่องจากเป็นการเกิดเพลิงไหม้ที่มีกระแสไฟฟ้าเข้าไปเกี่ยวข้อง เป็นการเกิดเพลิงไหม้จากอุปกรณ์ไฟฟ้าทุกชนิด วิธีการรับมือกับเพลิงไหม้ประเภทนี้ คือ ตัดวงจรไฟฟ้า และใช้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ หรือน้ำยาเหลวระเหยที่ไม่มีสาร CFC

ไฟประเภท D 

การเกิดเพลิงไหม้จากสสารที่เป็นโลหะ เช่น อลูมิเนียม แม็กนีเซียม โซเดียม ซึ่งเป็นการเผาไหม้ที่มีอุณหภูมิสูง การดับไฟชนิดนี้ห้ามใช้นำโดยเด็ดขาด ควรใช้สารดับไฟที่เหมาะสม โดยทั่วไปใช้ผงเคมี อย่างผงโซเดียมคลอไรด์ หรือ ผงแกรไฟต์

ไฟประเภท K

ไฟที่เกิดจากน้ำมันชนิดติดไฟยาก เช่น น้ำมันทำอาหาร ไขมันสัตว์ มักเกิดบริเวณครัวหรือ อุตสาหกรรมอาหาร การดับไฟทำได้โดยการจำกัดออกซิเจ การทำให้อับอากาศ ซึ่งจะมีถังดับเพลิงชนิดพิเศษสำหรับดับไฟประเภทนี้โดยเฉพาะ

​​​​​​​เมื่อเรามีความรู้เรื่องประเภทของไฟแล้ว เราก็ควรมีความรู้ในการเลือกใช้ถังดับเพลิง ซึ่งมีหลายชนิดด้วยกัน และควรเลือกใช้ให้เหมาะสมกับการดับไฟแต่ละชนิด

ชนิดผงเคมีแห้ง / ถังสีแดง 

สารเคมีภายในเป็นผงเคมีเอนกประสงค์ ดับไฟได้ทั้งประเภท A,B, และ C มีราคาถูก ข้อเสียคือเมื่อฉีดแล้วผงจะฟุ้งกระจาย สกปรก ทิ้งคราบ และแม้จะฉีดไม่หมด ก็ไม่สามารถใช้งานได้แล้ว

ชนิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์/ถังสีแดง กระบอกฉีดปลายจะใหญ่

สารเคมีภายในบรรจุก๊าซคารบอนไดออกไซด์ ก๊าซที่ฉีดออกมาจะเป็นไอเย็นจัด คล้ายน้ำแห้งแห้ง ลดความร้อนของไฟได้ ใช้ดับไฟ ประเภท B และ C ได้ เหมาะสำหรับการใช้งานในห้องเครื่องจักร

ชนิดโฟม / ถังสีเงิน
สารเคมีภายในบรรจุโฟม เมื่อฉีดออกมาจะเป็นฟองโฟมคลุมผิวเชื้อเพลิงที่ลุกไหม้ จึงสามารถดับไฟประเภท A และ B ได้ แต่ไม่สามารถนำไปดับไฟประเภท C ได้เพราะเป็นสื่อนำไฟฟ้า เหมาะสำหรับภาคอุตสาหกรรม ดับเชื้อเพลิงประเภททินเนอร์ และสารระเหยติดไฟ

น้ำสะสมแรงดัน / ถังสีเงิน
ใช้น้ำอัดใส่ถังดับเพลิงสะสมแรงดันเพื่อให้ฉีดออกมาได้แรงดันที่เพิ่มขึ้น ในกรณีนำมาใช้ซึ่งจะทำให้สามารถดับเพลิงได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่เช่นเดียวกันมีข้อควรระวังเช่นกัน คือ ไม่ควรนำเครื่องดับเพลิงประเภทน้ำสะสมแรงดันนี้ไปดับเพลิงประเภท B (เพลิงอันเกิดจากเชื้อเพลิงน้ำมัน) เพราะจำทำให้เกิดการแพร่กระจายเป็นอันตรายต่อผู้ใช้ได้ตลอดจนห้ามนำไปดับไฟ ประเภท C ด้วยเนื่องจากน้ำเป็นสื่อในการนำไฟฟ้า

ชนิด Halotron-1 / ถังสีเขียว
สารเคมีภายในบรรจุก๊าซ Halotron-1 เมื่อฉีดแล้วจะระเหยไปเอง ไม่ทิ้งคราบสกปรก สามารถดับไฟได้ทุกประเภท A,B และ C เหมาะสำหรับการใช้งานในห้องคอมพิวเตอร์ คลีนรูม ไลน์การผลิต ห้องไฟฟ้า ห้องเก็บอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เนื่องจากสารเคมีชนิดนี้ค่อนข้างผูกขาดครับ จึงทำให้ถังมีราคาสูง และมีผู้แทนจำหน่ายน้อยรายในประเทศไทย

ชนิดเคมีสูตรน้ำ/ ถังสีฟ้า แสตนเลส หรือสีเขียว
สารเคมีจะเป็นน้ำยาชื่อว่า “ABFFC” ที่ใช้สำหรับการดับไฟได้ดี ไม่เป็นสื่อนำไฟฟ้า สามารถดับไฟได้ทุกประเภท A,B,C และ K ราคากลางๆ แต่จะแพงกว่าถังชนิดเคมีแห้ง เหมาะกับใช้ในบ้าน เนื่องจากสามารถดับไฟที่เกิดจากน้ำมันทอดในครัวเรือนได้ และหากมีการใช้งานแล้ว ฉีดสารเคมีไม่หมด ยังสามารถใช้ต่อจนหมดได้ ถังมีหลายสี แล้วแต่ผู้จำหน่าย